Homoseksualiteit in de Hindostaanse gemeenschap; niet bepaald een onderwerp waarover je veel in de media ziet. Het boek ‘Tussen Liefdevolle Omarming en Resolute Verstoting’ geeft het vaak verborgen perspectief weer van homoseksuele Hindostanen. Tot op welke hoogte voelen homoseksuele Hindostanen zich sociaal geaccepteerd door hun omgeving? En wat voor invloed heeft dit op hun zelfacceptatie?
Door middel van een literatuuronderzoek en interviews met homoseksuele Hindostanen komen de auteurs Nanhoe en Omlo hier achter, en wordt het vrij onbesproken onderwerp van homoseksualiteit in de Hindostaanse gemeenschap algeheel verkend. De auteurs staan beiden bekend als onderzoeker met meerdere studies op het gebied van onder andere seksuele diversiteit en geweld in afhankelijkheidsrelaties.
Sociale druk
Ruim 3000 jaar geleden deed het kastensysteem intrede als stratificatiesysteem in India. Tussen de verschillende lagen waarin de Indiase samenleving werd ingedeeld bestonden ongelijkheidsverhoudingen. Door alleen te trouwen met iemand die zich in dezelfde sociale laag bevond hielden mensen hun status gelijk. Onder Surinaamse Hindostanen is tot op het heden nog steeds de zogenoemde ‘sociale plicht’ om te trouwen zichtbaar.
Nanhoe en Omlo schrijven dat een belangrijk referentiepunt van acceptatie voor Hindostanen berust op de vraag: ‘Manai ka bolie?’ oftewel:‘Wat zullen de mensen ervan zeggen?’ Volgens de auteurs zijn ‘de mensen’ de bredere familiekring en eigen gemeenschap.
Uit onderzoek van Nanhoe zelf wordt geconcludeerd dat de Surinaamse Hindostanen in Nederland een cultuur hebben die gekarakteriseerd wordt door een mobiliteitsstreven: kinderen willen de mobiliteitswensen van de ouders bij migratie beter waarmaken dan de ouders zelf konden. In de Surinaams-Hindostaanse gemeenschap heeft het mobiliteitsstreven zich ontwikkeld tot een ratrace op status naar een treffelijke positie binnen de gemeenschap. Onder status vallen verschillende succesdefinities, zoals het heteroseksuele huwelijk. Homoseksualiteit kan daarom slechte gevolgen hebben voor het imago van sommigen Hindostanen.
Taboe
De kracht van het boek is dat al de beschreven informatie taboe doorbreekt wat voor queer Hindostanen een gevoel van begrip en herkenning kan geven. Het doorbreekt taboe, omdat zoals in het boek besproken wordt: er rust traditiegetrouween groot taboe op het spreken over seks in de Hindostaanse gemeenschap.
Seksualiteit wordt in de Hindostaanse cultuur aaneengeknoopt met schaamte en eerverlies. Om deze reden is depositieve kijk die de hindoegeschriftenhebben op seksuele diversiteit vrij onbekend onder hindoeïstische Hindostanen, wordt in het boek beschreven. Pandits (hindoe geestelijken) zijn voornamelijk vertrouwd met de hindoegeschriften, en wegens de taboe op seksualiteit wordt er niet veel aandacht besteed aan deze passages.
Doorbreking van taboe dus, omdat seksualiteit en homoseksualiteit in dit boek natuurlijk geen taboe zijn en bespreekbaar worden gemaakt. Meerdere sleutelinformanten geven aan dat Hindostanen vaak geneigd zijn een sociaal wenselijk antwoord te geven om geaccepteerd te worden, waardoor wat ze zeggen niet altijd in overeenstemming staat met hun daadwerkelijke standpunten. Om sociaal geaccepteerd te worden zijn bijvoorbeeld twee vrouwelijke sleutelinformanten getrouwd met een man, ondanks dat zij zich seksueel aangetrokken voelen tot vrouwen en niet tot mannen.
Representatie
Het doel van de auteurs is erachter komen hoe homoseksuele Hindostanen acceptatie binnen de Hindostaanse gemeenschap ervaren. Daarnaast creëren zij, mijns inziens, ook bewustzijn over de vaak lastige – voor sommigen zelfs verstikkende – situatie waar in dit geval homoseksuele Hindostanen zich in bevinden.
Sleutelinformanten geven namelijk aan dat wanneer homoseksualiteit binnen de Hindostaanse gemeenschap bespreekbaarder wordt, het steeds normaler gaat worden voor de gemeenschap om homoseksualiteit te zien, wat er weer voor gaat zorgen dat meer Hindostanen open durven te zijn over hun seksualiteit. De vraag is hoe deze sfeer en omgeving gecreëerd kan worden; een omgeving waar het voor mensen veilig is om uit de kast te komen.
Het onderwerp ‘homoseksualiteit’ niet langer wegstoppen onder voorzichtig gevormde sociaal gewenste uitspraken en vertoningen, maar het juist bespreekbaar maken zoals dit boek doet, is een stap. Ik vraag mij af hoeveel mensen buiten de Hindostaanse queer gemeenschap dit boek zullen oppakken. Het boek wordt overigens gecategoriseerd als ‘studieboek’ en heeft dus een groter doeleinde voor informatieoverdracht dan representatie. Toch biedt de inhoud van dit boek representatie die vrij bescheiden is in de media. Want zoals in de flaptekst van het boek staat: ‘Over homoseksualiteit onder Surinaamse-Hindostanen in Nederland is maar weinig bekend.’ Deze combinatie van informatieoverdracht en representatie met betrekking tot het onderwerp homoseksualiteit in de Hindostaanse gemeenschap is erg waardevol.
Heteroseksuele Hindostanen – met wellicht een LHBTQIA+ familielid – zouden bijvoorbeeld bereikt kunnen worden als het perspectief van de ouders van de respondenten en sleutelinformanten ook geïncludeerd werd in het onderzoek. Er is bijvoorbeeld een respondent die vanwege haar homoseksualiteit de wens had van Suriname naar Nederland te verhuizen. Haar vader zei: ‘Geen kind van mij gaat naar Nederland, niet alleen. Het hele gezin gaat.’ Hierdoor word je nieuwsgierig naar hoe de vader sociale druk in de familie ervaarde.
Een perspectief zoals dat van deze vader zou een aanvulling kunnen geven, waardoor bijvoorbeeld Hindostaanse ouders met homoseksuele kinderen ook erkenning en herkenning krijgen in hun ervaring, en redenen hebben dit boek op te pakken. Want zoals in het boek genoemd wordt, hecht de Hindostaanse gemeenschap meer waarde aan het collectieve dan het individuele. Sleutelinformanten geven aan: spreek het collectief – de gemeenschap – aan, en zo wordt omgaan met homoseksualiteit makkelijker voor homoseksuele Hindostanen en hun families.
Dr. Anita C. Nanhoe en Dr. Jurriaan J. Omlo: Tussen liefdevolle omarming en resolute verstoting. Uitgeverij Stili Novi, 230 blz. (EURO) 24,50
Maithili Bansie
Hindostaans & Queer 
Gepubliceerd door