Cheyenne Smaal

Kan je jezelf voorstellen?
Mijn naam is Cheyenne Smaal en ik ben 39 jaar, dit jaar wordt ik 40.  In het dagelijks leven werk ik als HR-manager bij een waterbedrijf. Ik geef samen met mijn collega leiding aan tachtig mensen binnen de organisatie. En dat allemaal dankzij mijn levenservaring en daar heb ik een hoop van! Ik ben van heel ver gekomen: mishandeling, armoede, misbruik, verslaving, zelfdoding en verwaarlozing heb ik allemaal van dichtbij gezien of meegemaakt in mijn leven.
Naast mijn werk als HR-manager ben ik spreker en inspirator, ik kom op voor de mensheid. Momenteel ben ik bezig om mijn eigen bedrijf op te zetten. Ik wil mensen gaan begeleiden in verandertrajecten. Ik ben namelijk een ervaringsdeskundige en inmiddels ook een expert op het gebied van verandering.

Wie zijn de belangrijkste mensen in jouw leven?
Dat zijn de mensen in mijn inner circle: mijn ouders, zusjes en neefjes, maar ook mijn familiesysteem en mijn afkomst. We moeten niet vergeten waar we wij vandaan komen. Familiesysteem beslaat de mensen die zeven generaties voor ons zijn geweest. De voorouders die heel hard hebben moeten vechten voor onze vrijheid, zodat wij vandaag de dag kunnen zijn wie we zijn en in vrijheid kunnen leven. Verder heb ik een aantal vrienden, die heel belangrijk voor mij zijn. Wanneer je je trauma’s aangaat, leert om te communiceren met jezelf en daadwerkelijk van jezelf kan houden, dan gebeurt er iets magisch: dan ga je mensen tegen komen die van jou als persoon houden, omdat jij bent wie jij bent. En dat zullen mensen zijn die passen bij jouw ‘purpose’ in het leven. Dat is je ‘tribe’.  

Wanneer wist je dat je bestemd was als vrouw?
Toen ik ongeveer 3 of 4 jaar was wist ik het, heel onbewust. Ik ben opgegroeid in Saramacca, een district in Suriname. De kleine kinderen in de familie werden allemaal samen gebaad met regenwater in een grote teil. Tijdens het baden zag ik dat het lichaam van mijn zusje anders was dan dat van mij. Ik begreep niet waarom, want voor mijn gevoel waren we hetzelfde. Ik vroeg mij ook af waarom ik niet op mijn tantes leek, ze hadden hun haar zo mooi en droegen make-up. Ik kon het op die leeftijd niet benoemen voor mezelf, maar ik voelde het wel. Ik voelde ook dat ik er geen uiting aan kon geven, omdat de scheiding tussen man en vrouw binnen de Hindostaanse cultuur heel binair is: een man is een man en een vrouw is een vrouw, er bestaat niks er tussen in. Ik wist dat als ik aandacht zou vragen voor de vrouwelijkheid in mij, dat ik het dan niet zou overleven. Op heel jonge leeftijd had ik al een soort overlevingsmechanisme ontwikkeld om mij aan te passen. Ik had wel een uitlaatklep, namelijk de baithak gana. Een opzwepende Hindostaanse muziekstijl, waar zowel mannen als vrouwen heel sierlijk op dansen. Ik kon in de baithak gana uiting geven aan al mijn vrouwelijkheid.

Hoe oud was je toen je het aan je omgeving vertelde?
Dat is meer dan 20 jaar geleden, ik denk dat ik ongeveer 17 of 18 jaar was. Het was een hele moeilijke tijd. Ik kwam uit Suriname naar Nederland en kon mijn plek niet vinden. Op een gegeven moment heb ik op mijn twintigste een poging gedaan tot zelfdoding. Ik zat in mijn woonkamer en dacht: ‘ik ben klaar met deze ellende. Ik voel alleen maar pijn en ik wil niet meer’. Op dat moment stond de televisie aan en zag ik een aflevering van de Oprah Winfrey show, waarin een gekleurde trans persoon te gast was. Dat was een sleutelmoment in mijn leven. Na het zien van de aflevering dacht ik: ‘ik heb een plek op deze wereld. Ik hoef niet dood en ik ben niet ziek. Er bestaan mensen zoals ik, ik ben niet de enige. Ik kan ervoor kiezen om te leven of ik kan ervoor kiezen om dood te gaan’. En die dag koos ik er bewust voor om te leven. Daarna ben ik ook uit de kast gekomen door aan mijn omgeving te vertellen: ‘ik ben vrouw’.

Hoe reageerde jouw familie op je coming out?
Mijn moeder had in het begin ontzettend veel moeite om mij te accepteren. Ik snap achteraf dat het voor haar heel moeilijk is geweest. Ik ben haar eerstgeboren zoon en als Hindostaanse moeder ben je trots op je eerstgeboren zoon. Zij moest niet alleen haar droom, maar ook haar zoon begraven. Ze moest rouwen en over een hele grote schaamte heen stappen. Ik wist al twintig jaar dat ik vrouw ben, maar mijn moeders proces van rouw en acceptatie begon pas op het moment dat ik het aan haar vertelde. Mijn drie zussen hebben mij altijd geaccepteerd, ook al snapten ze het niet altijd. Mijn vader heeft er nooit een woord over gezegd, ik weet niet waarom. Zijn stilte vond ik misschien nog wel het pijnlijkst.

Mijn omgeving heb ik altijd betrokken in mijn proces en ik ben altijd zacht geweest. Maar het was verdomd moeilijk en eenzaam. Ik weet niet hoe ik het gehele transitie traject met alle onderzoeken en gesprekken in mijn eentje heb gedaan, maar ik wist wat ik wilde. Mijn familie accepteert mij nu helemaal voor wie ik ben. Vorig jaar ben ik volledig in transitie gegaan en heb ik een geslachtsoperatie ondergaan. Ik begon vlogs te maken over mijn transitie proces. Mijn vader heeft ze bekeken en tegen een van mijn zussen gezegd: ‘oh dus zo heeft Cheyenne zich gevoeld!’ Hij kon door de vlogs snappen hoe mijn interne wereld heeft gewerkt. Mijn moeder en zussen hebben mij verzorgd na mijn operatie. Ook mijn vader droeg zijn steentje bij door boodschappen voor mij te doen.  En nu: ik heb super goede band met mijn moeder, zussen en vader.

Vorig jaar ben ik ook na lange tijd terug gegaan naar Suriname. Ik heb al mijn familieleden ontmoet en werd met open armen ontvangen.

Mijn kind-verlangen is om op z’n Hindostaans te trouwen. Met henna op mijn handen en een baraat (bruidstoet van de bruidegom). Drie dagen feest en het liefst wil ik dat mijn moeder en mijn vader mij weg geven aan de man die ooit voor mij bestemd is. Dat zou fantastisch zijn.

Hoe heeft jouw queer identiteit jouw leven gevormd?
Niet echt. Ik heb alleen maar straight-vrienden. Ze houden van mij en mijn trans identiteit heeft nooit iets uitgemaakt. Ze zien mij als vrouw en niet anders. Ik geef mezelf geen label als transgender, want als je jezelf een label geeft ga je ernaar leven. Je gaat leven naar het slachtofferschap en houdt daarmee de identiteit van slachtoffer in stand. Daarmee hou je ook een probleem in stand. En wij LHBTI’ers moeten niet onderdeel van een probleem worden, wij moeten de oplossing zijn. Dat betekend dat wij zeggen: ‘luister, ik ga niet met jou vechten, ik ga geen strijd aan. Ik transcendeer mij als mens en wij gaan elkaar als mens helpen’.

Welke problemen denk je dat specifiek zijn voor Hindostaanse queer mensen t.o.v. queer mensen met een andere etnische achtergrond?
De man-vrouw verdeling, het hooghouden van een bepaald ideaal en de schaamtecultuur. Vanuit die schaamte zie je heel veel compensatiegedrag. En ook heel veel zelfdoding, omdat je jezelf niet kan zijn. Dat zijn de belangrijkste problemen die ik zie.

Welke overeenkomsten zie jij tussen queer Hindostanen en queer mensen van andere etnische achtergronden?
We zoeken allemaal iemand om verhalen mee te delen en iemand om bij thuis te komen. We willen allemaal emotionele veiligheid voelen. We zoeken rolmodellen en voorbeelden die ons kunnen helpen. En wij zoeken het om gehoord en gezien te worden. We willen allemaal bestaan.

Waar heb je als Hindostaanse queer behoefte aan?
Dansen, elkaar vieren en onze cultuur vieren. Wat ik zoek als Hindostaanse LHTBI’er is dat wij elkaar omarmen en dat we elkaar helpen. Ik zeg tegen iedereen: ‘don’t go and work harder, but play smarter and be smarter’. Dat betekend dat onze generatie ook slimmer moet zijn. Tegenwoordig hebben wij sociale media en scholing. We moeten onze talenten met elkaar delen, elkaar helpen en met elkaar verbinden. Op deze manier kunnen we elkaar upliften.

Welk advies zou je de jongere versie van Cheyenne geven ?
Hou van jezelf en de wereld is daar. Je gaat mensen tegen komen die bij je passen, maar pas eerst bij jezelf, omarm jezelf en accepteer jezelf. Hou vol en weet dat je gemaakt bent voor iets groters. Weet dat het lijden dat je ervaart nodig is om te ontwaken. Je gaat heel veel betekenen voor heel veel mensen. Je gaat houden van mensen en zij gaan van jou houden. Dus hou alsjeblieft van jezelf en hou vol.

Er zijn mensen die ervoor kiezen om nooit uiting te geven aan zichzelf in welke vorm dan ook. Wat zou je tegen deze mensen willen zeggen?
Dan zeg ik tegen deze mensen: je mag jezelf koesteren van binnen. Want je binnenwereld doet ertoe. Doe het in kleine stappen en vind altijd iemand waarmee je het kan delen. Door je verhaal te delen groei je en krijg je bestaansrecht. En als je het niet kan delen, ga dan alsjeblieft schrijven. Ook dan krijgt jouw leven bestaansrecht en komt er een moment in je leven dat je er wel open over kan zijn. Er is iets heel krachtigs aan schrijven of aan delen met iemand: dan erken je het en krijgt het ruimte om te bestaan.

Heb je nog aanvullingen of dingen die je zou willen zeggen?
Het duurde even voordat ik antwoord gaf of ik mee wilde werken aan dit interview. Ik stel mezelf altijd de vraag of het mijn ‘purpose’ dient. Ik wil niet alleen iets betekenen voor de trans gemeenschap, maar ook voor de Hindostaanse gemeenschap. Wij hebben ook iets te helen in de oudheid, in de nieuwigheid en in de tijd die nu is aangebroken. Wat mij persoonlijk raakt is dat de Hindoestaanse gemeenschap nog steeds de hoogste cijfers heeft qua zelfdoding, nog steeds! En onder de LHBTI’ers nog groter. Dat raakt mij enorm. En ik denk: als we daar een verschil ik kunnen maken door zichtbaar te zijn, dan zou dat mooi zijn.