Riyaz van wegberg

Wie ben je

Kan je jezelf voorstellen? Wat is je volledige naam, hoe oud ben je, waar woon je etc.?
Mijn volledige naam is Riyaz Irfaan van Wegberg. Ik ben in Den Haag geboren en getogen. Ik heb ook in Den Haag mijn studie huidtherapie gedaan.

Wat doe je in het dagelijks leven?
In het dagelijks leven doe ik een hoop: ik ben coördinator bij “The Hang Out 070”, dat is een organisatie voor biculturele queers. Ik probeer activiteiten te organiseren om de community te ondersteunen, het is dus echt gericht op de community. Daarnaast werk ik als zzp’er en geef ik trainingen en projectworkshops. Ook maak ik een podcast genaamd ‘Spectrum’, dat gaat over de queer-ervaring. Verder ben ik ook youtuber.

Wie zijn de belangrijkste mensen in jouw leven?
Dat zijn mijn huisgenoot en mijn beste vriend waar ik samen mee door dik en dun ben gegaan. Daarnaast mijn partner Jay, dat is echt mijn schatje, mijn steun en toeverlaat. Ook mijn andere queer vrienden zijn belangrijk voor mij. Wij zijn samen echt een queer-click, een bende van ellende haha. Zij zijn allemaal mensen die mijn queer-familie zijn en waar ik ook echt volledig mijn authentieke zelf kan zijn. Mijn queer-familieleden zijn het belangrijkst voor mij, omdat ik altijd heel veel van ze leer. Ze cheerleaden en steunen mij, maar ze zijn ook kritisch en daarmee houden ze mij scherp. We zijn allemaal actief in de queer gemeenschap en hebben allemaal wel dingen meegemaakt, waardoor we elkaar goed snappen.
Met mijn eigen familie voel ik die klik niet zo, zoals ik die wel voel met mijn queer familie. Mijn eigen familie is heel erg hetero-normatief en praten over hele andere onderwerpen, dan waar ik mij mee bezig houdt, bijvoorbeeld over huizenprijzen. Als ik wil praten over onderwerpen die mij interesseren zoals polyamorie, dan snappen ze dat niet. Ze accepteren het wel en vinden het bijzonder, maar je wilt niet continue dat je bijzonder bent. Je wilt gewoon ergens bij horen, ergens waar je je thuis voelt. Ik zie ze dus wel, maar ik zal eerlijk zijn dat het niet mijn prioriteit heeft. Het is mijn bloedfamilie, maar mijn queer familie is veel belangrijker en waardevoller voor mij.

Wanneer wist je van jezelf dat je queer bent?
Toen ik ongeveer een jaar op twaalf was ben ik er op een misschien onconventionele manier achter gekomen, namelijk door het internet. Ik merkte dat ik meer interesse had voor de mannen dan voor de vrouwen. Uiteindelijk keek ik alleen nog maar naar mannen en niet meer naar vrouwen. Ik wist wel direct dat het ‘verkeerd’ was, maar ik wist ook dat ik zo was. Ik heb dit geheim gehouden vanaf mijn twaalfde tot aan mijn achttiende en toen kwam ik uit de kast.
Als queer-kind leerde ik al heel snel dat sommige dingen verkeerd waren. Dat kwam niet doordat mijn ouders religieus of streng waren, maar toch wist ik dat dit niet het plan was dat mijn ouders voor mij voor ogen hadden. Ik dacht in het begin dat ik biseksueel was, zodat de optie nog open bleef dat ik ooit nog met een vrouw zou kunnen zijn en dus weer ‘normaal’ zou kunnen zijn.
Sinds 2018 ben ik mezelf queer gaan noemen in plaats van gay, omdat ik af en toe ‘gender-nonconforming’ ben. Dat betekent dat ik mij niet altijd aan de genderrollen van de maatschappij hou. Ook heb ik wat ervaring gehad, waardoor ik mezelf ben gaan af vragen of in biseksualiteit misschien ook niet wat zit voor mij. Dus dat is nog een ontdekkingstocht voor mij en met de term ‘queer’ valt dit allemaal onder één noemer voor mij.

Hoe ga je om met je seksuele- en/of genderidentiteit en hoe is dat zichtbaar voor anderen?
In denk dat het zichtbaar is in het werk dat ik doe en in de dingen die ik deel op social media. Ik weet niet of het per se zichtbaar is in mijn uiterlijk en in mijn gedrag, maar ja dan komen we meteen op de vragen: ‘wat is queerness en wat is queer-gedrag?’ Is het queer dat ik als man vrouwelijk gedrag vertoon of is dat gewoon mezelf zijn? Want de definitie van een man wordt vaak ook in een bekrompen hokje gezet. Dus ik denk en mag hopen dat dat niet de pijler is waarop dat zichtbaar is. Ik gebruik in het werk dat ik doe mijn eigen identiteit om mijn kracht uit te halen en een verhaal te vertellen.

Kan je beschrijven hoe jouw queer-zijn jouw relaties heeft gevormd en hoe het jouw leven heeft gevormd?
Als je queer bent komt je veel in contact met bepaalde leuke concepten zoals polyamorie, of non-hiërarchische relaties. Non-hiërarchische relaties gaat ervan uit dat je een vriendschap en romantische relaties op hetzelfde niveau ziet. Praktisch betekent dit dat wanneer je een relatie hebt, je niet meteen je vriendschappen minder gaat zien. Als je queer bent en je bezig houdt met queerness, dan leer je over polyamorie en non-hiërarchische relaties. Je leert over jezelf in relatie tot de wereld. De banden die ik opbouw met mensen die tot de queer-community behoren scheppen automatisch een positieve binding, omdat je veel gemeenschappelijke factoren hebt. Dat gevoel hebben mensen vaak wel bij mij: ze weten dat ze bij mij welkom zijn. Ze weten dat ik er voor hen ben en voor ze zal strijden. Ik zal voor mensen strijden, die niet per se zoals ik zijn: ik zal voor transrechten strijden, zij strijden weer tegen racisme voor mij. Die intersectionaliteit zorgt ervoor dat die relaties automatische gevormd worden op basis van liefde en wederkerigheid. Ik denk dat queerness op deze manier mijn relaties heeft beïnvloed.
Omdat ik zo in mijn waarheid leef is de keerzijde dat ik mij niet zozeer thuis voel bij mijn familie, ik vind het gauw saai. Ik wil geen leven leiden die moet voldoen aan een perfect beeld of een leven leiden die gebaseerd is op het voorzetten van de familienaam. Het leven heeft voor mij veel meer te bieden dan dat. Ik heb het geluk dat mijn familie veel bewondering heeft voor alles wat ik doe en hoe ik in het leven sta, maar ik kan mij voorstellen dat dat niet bij iedereen altijd het geval is.

Wat is jouw link met de Hindostaanse gemeenschap?
Ik heb een Surinaamse achtergrond, best een gemengde. Mijn moeder is Hindostaans moslim, dan heb je net een wat andere insteek dan iemand die Hindostaans en Hindoe is. Bij mijzelf merkte ik dat andere mensen de Hindostaanse identiteit op mij geprojecteerd hebben, maar dat ik dat niet per se zo erg vindt. Ik heb mijzelf vroeger namelijk altijd als Surinaams gezien in plaats van Hindostaan. Ik heb zien gebeuren dat er meer Hindostaanse mensen in de queer community kwamen, die zich meer uitspraken en die zeiden tegen mij: jij bent ook een van ons of jij bent ‘desi-queer’. Normaliter stond ik er niet zo bij stil, maar ik vond het ergens ook wel fijn. Ik heb creools bloed, maar ik zie er niet creools uit. Ik heb Nederlands bloed, maar zie er ook niet Nederlands uit. Heel veel mensen denken dat ik Arabisch ben, omdat ik ook een beetje een Arabische naam heb. Doordat ik andere Hindostaanse queers tegen kwam en zij mij als een van hen zagen, ben ik mijzelf gaan realiseren dat ik er inderdaad ook onderdeel van ben. Niet volledig, maar er zijn veel overlappen in gebruiken. Ik heb mij de laatste tijd open gesteld voor het hindoeïsme en voel daar verbondenheid mee.

Welke problemen denk je dat specifiek zijn voor Hindostaanse queer mensen t.o.v. queer mensen met een andere etnische achtergrond?
Ik denk dat je een groot verschil kunt maken tussen witte queers en gekleurde en zwarte queers. Binnen de Hindostaanse gemeenschap is er een vorm van anti-blackness, waardoor Hindostaanse queers op een bepaalde manier worden geforceerd om mee te doen met witheid. Als ze daarom uit de kast komen hebben ze ook een heleboel koloniaal denken uit te pakken en ook nog een heleboel homofobie om uit te pakken. In de Hindostaanse gemeenschap wordt heel erg de nadruk gelegd op trouwen. Ik keek vroeger nooit naar Bollywood films, maar sinds ik mijn partner Jay ken, heb ik samen met hem naar een paar Bollywood films gekeken. Ik snap nu waar mijn behoefte om een hele grote bruiloft te hebben vandaan komt. Als je niet monogaam bent of niet de financiële middelen hebt, dan zijn er wel veel verwachtingen vanuit de Hindostaanse gemeenschap waar je niet aan kunt voldoen. Ik denk dat ieder kind de ouders trots en blij wil maken, zeker als Hindostaan. Ik denk dat het schuldgevoel naar je ouders toe groot is als je die verwachtingen niet waar kan maken. Acceptatie van homosekualiteit wordt door Hindostanen vaak gezien als iets van witte mensen en niet van gekleurde mensen. Onze relatie tot kleur is ingewikkeld. Ik denk dat dat heel specifiek voor Hindostaanse gemeenschap is. Er zijn namelijk ook allerlei verschillende huidskleuren binnen de Hindostaanse gemeenschap. Dat maakt het een ingewikkelde zoektocht naar kolonialisme, voormalig Brits-Indie, het evenaren van witheid etc. Deze factoren in relatie tot de intersectie queerness maakt het heel specifiek.

Welke voordelen zitten er aan een queer Hindostaanse identiteit?
Lekker eten haha
Als je ver terug kijkt naar de Hindostaanse gemeenschap of eigenlijk de cultuur, dan is er een waardevolle bron te krijgen op het gebied van seksuele variatie/vrijheid en gendergeloof. De Hindoestaanse gemeenschap wordt in Nederland gezien als de voorbeeldmigranten. Er wordt er vanuit gegaan dat ze geen anti-blackness meemaken en dat scheelt soms, maar maakt het ook des te ingewikkelder als je er wel achter komt. Bij het ontmoeten van een andere Hindostaanse queer persoon is dan vaak een diepe en oprechte verbondenheid.

Welke overeenkomsten zie jij tussen queer Hindostanen en queer mensen van andere etnische achtergronden?
Er vanuit gaande dat met andere etnische achtergronden wordt bedoeld niet-wit is er altijd een gemene deler, namelijk racisme. Dit is iets wat door alle mensen in Nederland wordt ervaren die een niet-westerse achtergrond hebben. Er zijn ook mensen met een niet-westerse achtergrond die zeggen dat ze geen racisme ervaren. Dat maakt het lastig.
Een andere gemene deler is de rol en waarde die familie en cultuur in iemands leven speelt.
Wat ook een gemene deler is, is dat de educatie over queerness in relatie tot onze culturele context vaak mist. Volgens het westers narratief moet je als queer persoon een coming out hebben gehad, terwijl het in veel niet-westerse culturen heel normaal is om in de kast te blijven en eruit te komen wanneer jij dat ok vindt, wanneer je een partner hebt of misschien wel nooit. En wie zijn wij dan met onze westerse visie dat iemand uit de kast moet komen, omdat dat beter zou zijn voor ons allemaal?

Waar heb je als Hindostaanse queer behoefte aan?
Dat queers bij elkaar kunnen komen, ongeacht welke culturele achtergrond iemand heeft. Waar ik ook behoefte aan heb, is dat de intersectie die ik beleef en meemaak meer belicht wordt. Dat ik dat zelf mag vertellen en zelf mag invullen. Verder heb ik ook behoefte aan bronnen, waaruit ik kan leren over mijn culturele en historische achtergrond. Daarom houd ik bijvoorbeeld als Surinamer heel erg vast aan mijn recepten, omdat er door kolonialisme heel erg is geprobeerd om te laten assimileren. Bronnen over mijn Hindostaanse achtergrond, wie wij zijn en waar we vandaan komen.
Verder heb ik ook de behoefte aan ruimte voor verdriet en lijden. Dat werkt heel erg ontladend voor emoties. Ik heb behoefte aan Hindostaanse queers die een podium krijgen om die pijn en emoties te mogen uiten en het liefst ook betaald zouden krijgen hiervoor, want dat is ook belangrijk. Financiële emancipatie is namelijk ook emancipatie. Alhoewel dat in een kapitalistisch systeem misschien niet helemaal ethisch is, maar ik hoop dat je begrijpt wat ik bedoel.
De eerste bij wie ik die ontlading heb gezien was decolonializing rituals van Fazle Shairmohamed. Daar ervaarde ik voor het eerst het ritueel. Hindostanen hebben heel veel rituelen, maar ik zou uit mijn hoofd niet echt een ritueel op kunnen noemen die ik toe zou kunnen passen. Heel veel queer mensen houden erg van astrologie, soms op niveau van een religie. Dat is een soort systeem of geloof waar mensen hun ei in kwijt kunnen. Ik heb behoefte aan Hindostaanse queer rituelen. Een queer Divali of queer Holi zou bijvoorbeeld heel mooi zijn. Er zijn bijvoorbeeld ook roze iftars. Ik denk dat het voor veel queer mensen de keuze is geweest tussen hun geloof/cultuur en queerness. Dat je queer mensen de mogelijkheid biedt om weer in contact te komen met hun geloof/cultuur. Voor veel queer mensen die geen veilige thuis situatie hebben gehad, hebben dat soort feesten nooit een mooie connotatie gehad. Ze hebben er vaak afscheid van genomen, omdat zij hun queer identiteit en culturele identiteit nooit met elkaar hebben kunnen verenigen.

Welk advies zou je de jongere versie van Riyaz geven?
Wat ik mijn jongere zelf mee zou geven is dat je ongelooflijk vaak gaat huilen van geluk en dat is dan ook gewoon prima. Je gaat in een betere situatie terecht komen. Dat dun zijn, daar wordt je ook niet altijd gelukkig van. Het is ok om niet productief te zijn. Het is ok om in de zon te liggen en de zon te voelen. Het is ok om werk te missen en even opzij te zetten. Het is ok om blut te zijn en geen geld te hebben. Liefde gaat je zoveel verder brengen, daar waar je ook naartoe wilde gaan. Het gaat je veel geluk en zaligheid brengen. Je gaat de juiste mensen om je heen hebben. Verontschuldig je niet om boos te zijn, er is ons onrecht aan gedaan en je mag een stem zijn en een plaats innemen. Het hele spectrum van emoties mag er zijn. Je gaat hoog en laag. Het is allemaal ok. Leef gewoon.

Sommige mensen kiezen ervoor om nooit uit de kast te komen. Wat zou je tegen deze mensen willen zeggen?
Ik zou tegen ze willen zeggen: ik snap het, ik zie je en ik hoor je. Misschien heb ik ooit met je in bed gelegen toen je vrouw niet thuis was ahahhahaha. Ik snap dat het moeilijk is. Er lijkt zoveel om te verliezen. Veel mensen doen het voor de kinderen of willen hun hun partner geen pijn doen.
Wij Hindostanen, gekleurde mensen, dragen generaties van pijn met ons mee. Als je bijvoorbeeld kinderen hebt, die zullen het echt wel snappen. Het is ok om te wachten tot ze uit huis zijn, je hoeft er niet voor uit te komen. Doe het wel als je daardoor meer in je waarheid zal leven. Door in je waarheid te leven wordt je gelukkiger en worden de mensen in je omgeving gelukkiger. Weet dat pijn onderdeel van leven is, net als afwijzing. Het hoort erbij. Doe het als je er klaar voor bent. Niet te vroeg en niet omdat andere mensen willen dat jij het doet. Als je dan van jezelf begint te houden, dan geef je liefde door in plaats van pijn. Dan stop jij die intergenerationele pijn. Als je het kan doen en ergens in gelooft zet die pijn dan stop en leef in je eigen waarheid. Uiteindelijk: bel mij als je je niet goed voelt. Er is altijd wel iemand die met je wil praten en je wil steunen.

Heb je nog aanvullingen of dingen die je zou willen zeggen?
Ik ben blij dat je dit doet en merk dat het mij ook goed doet. Ik wil tegen mensen die dit lezen zeggen: er is heel veel liefde out there. Ook al ben je niet rijk, heb je geen geld en ben je niet succesvol er is plaats voor je. Laat je niet gek maken.